Praca magisterska

1. Założenia pracy

1.1 Objaśnienie i komentarz tytułu pracy

Teoria zarządzania sobą zakłada optymistycznie, że człowiek jest w stanie tak kierować własnym życiem, aby mieć poczucie panowania nad nim. Praca ma na celu zbadanie potrzeb nauczania psychologii wśród młodzieży gimnazjum i szkoły średniej. Potrzeby te zostaną określone na podstawie ankiety badającej stopień zastosowania mniej lub bardziej świadomie nabytych - na podstawie dotychczasowych doświadczeń - umiejętności psychologicznych w życiu codziennym, przeprowadzonej wśród uczniów.


1.2 Podstawowe terminy i zmienne pracy

Stres egzaminacyjny, sytuacja trudna, radzenie sobie
Skuteczne uczenie się i zapamiętywanie
Zarządzanie czasem
Autoprezentacja
Asertywność
Skłonność do ulegania nałogom
Kompleksy i akceptacja siebie, samoocena
Stereotypy i uprzedzenia
Planowanie, pojęcie życiowego celu


1.3 Zagadnienia teoretyczne

Umiejętność
Koncepcja samowiedzy, samoświadomości
Koncepcja zarządzania sobą
Zagadnienia metodyki nauczania psychologii, psycholog jako nauczyciel, kwestie etyczne
Koncepcja zarządzania sobą
Koncepcje stymulowania rozwoju


1.4 Problem pracy

Czy istnieją powiązania pomiędzy praktyczną wiedzą psychologiczną stosowaną w codziennych sytuacjach, a efektywnością działań?

2. Opis badań

Osoby badane to uczniowie trzecich klas gimnazjum i trzecich klas szkoły średniej oraz nauczyciele. Grupy badawcze uczniów liczą po 100 osób, grupy nauczycieli po 50 osób.
Badane są umiejętności psychologiczne młodzieży i korzystanie z nich w różnych sytuacjach życiowych, po to aby określić potrzebę wdrożenia w szkołach zajęć, pomocnych w kształtowaniu tychże umiejętności.
Narzędzia to dwie stworzone ankiety. Pierwsza bada zakres umiejętności i wiedzy psychologicznej młodzieży, istotnej i pomocnej w życiu oraz rozwoju. Drugim narzędziem jest ankieta której celem jest zebranie opinii nauczycieli, określającej potrzebę doskonalenia umiejętności psychologicznych wśród młodzieży.

Badane są następujące umiejętności (cechy) młodzieży:
1. Radzenie sobie ze stresem.
2. Skuteczne uczenie się i zapamiętywanie.
3. Zarządzanie czasem.
4. Autoprezentacja.
5. Asertywność.
6. Radzenie sobie z nałogami.
7. Radzenie sobie z kompleksami.
8. Radzenie sobie ze stereotypami.
9. Planowanie, znajomość celu zawodowego.

Przyjęto następującą skalę pomiaru natężenia umiejętności (cechy):
1. Zupełnie tego nie umiem.
2. Słabo to umiem.
3. Trochę to umiem.
4. Dobrze to umiem.
5. Doskonale to umiem.

3. Wyniki badań

Do przedstawienia wyników skorzystano z arkusza kalkulacyjnego oraz wykresów. Zastosowanie czytelnych wykresów i odpowiednich funkcji statystycznych pozwala na szybkie wyciąganie wniosków. Na osi poziomej przedstawiono kolejno 9 badanych umiejętności (cech). Na osi pionowej przedstawiono wartość średnią natężenia każdej przebadanej umiejętności, przy czym zdecydowano się na wprowadzenie punktu odniesienia na poziomie wartości przeciętnej natężenia cechy (3-trochę to umiem). Każdą badaną grupę przedstawiono na wykresie w postaci słupka o odpowiedniej wielkości i kolorze.

Z wykresu widać, że gimnazjaliści oceniają swój poziom posiadania danej umiejętności znacznie wyżej od swych kolegów ze szkoły średniej.
Wprowadzenie zajęć z psychologii rozwijających badane umiejętności, pozwoliłoby utrzymać lub zwiększyć ich poziom. Jedynie asertywność uczniów szkoły średniej ich nauczyciele ocenieli lepiej niż nauczyciele gimnazjalistów.
Ogólnie nauczyciele oceniają swych uczniów zdecydowanie niżej niż uczniowie siebie. Przy czym tendencja spadkowa ocen w szkole średniej w stosunku do gimnazjum utrzymuje się. Uczniowie dobrze radzą sobie z nałogami oraz potrafią się zaprezentować. Widać, iż pozostałe badane umiejętności należy rozwijać.

Z wykresu widać, że porównanie młodzieży w tym samym wieku, lecz z różnych równorzędnych szkół, daje wyniki, które nie różnią się statystycznie.

Z wykresu widać, że istnieje znaczne zróżnicowanie posiadanych przez uczniów tych samych umiejętności w poszczególnych klasach tego samego gimnazjum.

Tematyka podejmowana w pracy spotkała się z dużym zainteresowaniem dyrekcji szkół, pojawiła się więc potrzeba przygotowania prezentacji wyników. W tym celu wykonane zostały szczegółowe wykresy dla każdej ze szkół.

Z wykresu widać, że istnieje znacznie mniejsze zróżnicowanie posiadanych przez uczniów tych samych umiejętności w poszczególnych klasach liceum w porównaniu do gimnazjalistów. Natężenie danej cechy waha się w granicach kilku % w zależności od badanej klasy. Jedynie różnice w umiejętności radzenia sobie z nałogami oraz ze stresem przez poszczególne klasy są bardziej widoczne (±9%).

4. Narzędzia badawcze

Poniżej zamieszczono obie stworzone na potrzeby tejże pracy i zastosowane w badaniach anonimowo wypełnione ankiety. Pierwsza dla grupy uczniów oraz druga ankieta dla grupy nauczycieli.